Katowice – Trasa 4

Przy ul. W. Stwosza Muzeum Archidiecezjalne, istniejące od 20 listopada 1983 w gmachu Kurii Metropolitarnej. Stała wystawa w kilku salach: „Sztuka religijna na Śląsku w malarstwie, rzeźbie i rzemiośle artystycznym”. Większość zabytkowych zbiorów przechowywana była przez Muzeum Górnośląskie, a przed 1939 stanowiła depozyt Kurii w Muzeum Śląskim. Pierwotnie znajdowały się w Muzeum Cieszyńskim, gdzie przywędrowały z zabytkowych kościołów Górnego Śląska. Na przykładzie rzeźby i malarstwa pokazano rozwój sztuki gotyckiej na Śląsku od 1370 do pocz. XVI wieku. W Muzeum pokazano również nowożytną sztukę rzemiosła artystycznego począwszy od 1384.

Muzeum czynne od wtorku do czwartku w godz. 14-18, w niedziele 11-17. Grupy zorganizowane zwiedzać mogą również w innych terminach, po telefonicznym uzgodnieniu (tel. 51 67 03) z kustoszem Muzeum.

Przy ul. Wita Stwosza 11 redakcja tygodnika katolickiego „Gość Niedzielny”, ukazującego się od 1923 (obecnie GN wydawany w 7 mutacjach i rozprowadzany na terenie kraju i zagranicą) oraz Drukarnia Archidiecezjalna.

Na rogu ulic Szeligiewicza i Wita Stwosza na przełomie lat trzydziestych i czterdziestych zbudowano trzykondygnacyjny gmach (Gimnazjum św. Jacka. Po wojnie budynek zajmowały m.in. Liceum Ogólnokształcące im. M. Kopernika, Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych, Szkoła Muzyczna im. M. Karłowicza i Szkoła Podstawowa nr 37. W 1. 1968-78 mieścił się tutaj Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego. Od 1980 gmach zajmuje Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne przeniesione z Krakowa. W budynku Kurii (wejście od ul. Wita Stwosza) wydawnictwo „Księgarnia św. Jacka”, Duszpasterstwo Akademickie i Klub Inteligencji Katolickiej (KIK).

Dochodzimy do ul. Kościuszki, najdłuższej ulicy Katowic, która rozpoczyna się obok kina „Rialto”, a kończy na granicy z Mikołowem. Na wysokości ul. Podchorążych rozpoczyna się zabudowa nowoczesnej dzielnicy mieszkaniowej lat międzywojennych. Naszą wędrówkę kontynuujemy ul. Jordana, wzdłuż której zbudowano w latach trzydziestych wille ogrodowe ze szczytami neobarokowymi. Ulicą Kilińskiego dochodzimy do ul. Poniatowskiego, przy której w latach dwudziestych wzniesiono dom dla uchodźców ze Śląska Opolskiego. W gmachu pod iii 15, zbudowanym w 1926 (dla Szkoły Policji Województwa Śląskiego), mieści się Rektorat Śląskiej Akademii Medycznej.

Uczelnia ta została utworzona w 1948. Do końca 1971 siedzibą Akademii i jej klinik były miasta: Bytom, Zabrze-Rokitnica oraz Katowice. Od 1971 poszczególne kliniki przenoszą się do Katowic-Ligoty, gdzie powstaje nowoczesne centrum dydaktyczne i kliniczne uczelni.

Przy ul. Kilińskiego 50 mieszkał w 1. 1962-80 znakomity pianista i kompozytor Bolesław Woytowicz (1899-1980), związany z Katowicami od 1945. Dom, w którym mieszkał, zbudowano w latach trzydziestych wg proj. arch. Tadeusza Michejdy, twórcy „kontrowersyjnej” willi na rogu ulic Kilińskiego i Poniatowskiego (własność architekta). Między ulicami Głowackiego, Poniatowskiego i Barbary interesujący kompleks budynków z latach międzywojennych zaprojektowany przez arch. z Charlottenburga k. Berlina, Bruno Tauta dla kopalni „Wujek”, należącej do koncernu Zakłady Hohenlohego w Wełnowcu.

W pobliżu Ronda Mikołowskiego mieści się Akademia Wychowania Fizycznego (do 1979 Wyższa Szkoła Wychowania Fizycznego), najmłodsza uczelnia Katowic założona w 1970. Ulicą Mikołowską wracamy do centrum. Przy pi. Prymasa kardynała A. Hlonda i ul. Mikołowskiej neogotycki kościół św. św. Apostołów Piotra i Pawła, zbudowany w 1. 1898-1902 wg proj. Józefa Ebersa z Wrocławia. W 1925 po utworzeniu diecezji katowickiej kościół był prokatedrą. W podziemiach spoczywają biskupi katowiccy: Arkadiusz Lisiecki i Teofil Bromboszcz. Z neogotyckiego wnętrza zachowały się oryginalne witraże i figury św. Franciszka i św. Antoniego.

Nieco dalej pod nr. 32 (wejście od ul. Mikołowskiej), Pałac Młodzieży. Inicjatorem budowy obiektu był ówczesny wojewoda śląski Aleksander Zawadzki. Wzniesiony w l. 1948-51 wg prof. profesorów Zygmunta Majerskiego i Juliana Duchowicza. Pałac ma 12 000 m2 powierzchni i kubaturę 85 000 m3.

Na wprost Pałacu Młodzieży przy ul. Raciborskiej, zespół budynków wzniesionych w latach trzydziestych dla Ośrodka Kultury Fizycznej im. J. Piłsudskiego (obecnie AWF) i Szkoły Handlowej. Przy końcowym odcinku ulicy w dawnym kasynie oficerskim Filia Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, poprzednio Wydział Grafiki tejże Akademii założony w Katowicach w 1947. Uczelnia kształci 138 studentów na dwu kierunkach – projektowania graficznego i przestrzennego projektowania graficznego. Idąc ul. Żwirki i Wigury dochodzimy do nr. 15, na narożniku 14-kondygnacyjny budynek, który był do niedawna (1973) najwyższym budynkiem w mieście. Wzniesiony w 1933 wg proj. inż. Tadeusza Kozłowskiego dla d. Urzędu Skarbowego. W chwili wybuchu wojny we wrześniu 1939 gmach stał się jednym z punktów obrony cywilnej przed wkraczającymi do miasta wojskami niemieckimi. 4 września hitlerowcy opanowawszy budynek, zrzucili z jego dachu na bruk ciała poległych tu obrońców miasta. Na parterze mieszkał w l. 1946-80 poeta i pisarz Aleksander Baumgardten (1908-80), autor słynnej „Ballady Katowickiej”.

Przy ul. Skłodowskiej-Curie i ul. Kopernika równie oryginalna na skalę ogólnopolską budowla sakralna – kubistyczny kościół garnizonowy św. Kazimerza zaprojektowany w latach trzydziestych przez architektów Kazimierza Zarzyckiego i Ludwika d’Armć. Po przeciwległej stronie ul. Kopernika budynek mieszkalny zbudowany w stylu międzynarodowego funkcjonalizmu.

Obok w centralnym punkcie pl. Andrzeja fontanna z kamienną rzeźbą gołębi (proj. Teresa Michałowska-Rauszer).

Po przeciwległej stronie placu więzienie z czasów pruskich. W latach okupacji zginęło tu ok. 600 osób. Na gilotynie ścięto wielu członków polskiego ruchu oporu.

Od strony ul. Andrzeja neoklasyczny gmach Sądu Wojewódzkiego, zbudowany w l. 1891-1911 wg proj. Luisa Damme.

Tuż przy placyku przed wejściem południowym do dworca kolejowego, kończymy wędrówkę. W budynku przy ul. Andrzeja nr 13, gdzie żył i tworzył znany artysta plastyk Paweł Steller- ciekawe zbiory drzeworytów i innych dzieł plastycznych twórcy; obecnie mieści się tutaj Muzeum Biograficzne tego wybitnego grafika, natomiast w budynku pod nr. 21 mieszkał poeta Emanuel Imiela (1888-1953). 25 IV 1981 odsłonięto na domu tablicę pamiątkową.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *