Dunfermline

Dunfermline

Centrum Dunfermline stanowi obszar na szczycie wzgórza wokół opactwa i pałacu. Stara dzielnica ma swój urok i wdzięk, na który składają się wąskie, brukowane uliczki, handlowe deptaki i kamieniczki z ozdobnymi rzygaczami. Jednym z najładniejszych gmachów jest ratusz na rogu Bridge St i Bruce St, znakomity przykład neogotyku z końca XIX w. Budowlę zdobią śliczne portyki, groteskowe smoki i splecione węże. Pośród nich można dostrzec rzeźbione głowy Roberta Bruce’a, Malkolma Canmore, królowej Małgorzaty i królowej Elżbiety I.

Opactwo (Abbey; IV-IX pn.-sb. 9.30-18.30, nd. 14.00-18.30; X-III pn.-śr. i sb. 9.30-16.30, czw. 9.30-12.30, nd. 14.00-16.30; 1,50 £) składa się z XII-wiecznej nawy średniowiecznego kościoła klasztornego i kościoła parafialnego z początku XIX w. połączonych ze sobą. Płyta pod kazalnicą upamiętnia miejsce, w którym powtórnie złożono szczątki Roberta Bruce’a, natomiast Malkolm i jego żona, zmarła z żalu w trzy dni po nim w 1093 r., spoczywają w osobnym sarkofagu. Olbrzymi kamienny napis „King Robert the Bruce”, widniejący na szczycie wieży, wykonany został przez architekta poruszonego zapewne odkryciem grobu bohatera. W pobliżu wznosi się otynkowany na różowo Dom Opata (Abbot House), prawdopodobnie z XIV w., zdecydowanie ciekawszy z zewnątrz niż w środku. Budynek służący na przestrzeni wieków jako siedziba opata, odlewnia żelaza, szkoła plastyczna i gabinet lekarski przeszedł ostatnimi laty renowację. Poczynania restauratorów nie zmieniły faktu, iż z pierwotnego wnętrza nie zachował się do naszych czasów żaden detal i w związku z tym nie ma tu nic ciekawego do zobaczenia. W salach na górze urządzono „wystawy”: każdy centymetr kwadratowy został pokryty malowidłami ze scenami z życia Dunfermline w średniowieczu i w czasach współczesnych, tu i ówdzie poustawiano naturalnej wielkości figury przedstawiające miejscowych bohaterów. Wystarczy zresztą zajrzeć na dół do kawiarni, która wygląda, jakby się tu miał za chwilę odbyć sabat czarownic, aby zdecydować, czy warto płacić za bilet wstępu.

Dom gościnny klasztoru benedyktynów położony na południe od opactwa stał się pałacem (godz. otwarcia jw.) w XVI w. za panowania Jakuba VI. Podarował on pałac wraz z opactwem swojej żonie, Annie Duńskiej. W 1600 r. przyszedł tu na świat Karol I, ostatni władca urodzony na ziemi szkockiej. Obecnie z pałacu pozostała jedynie wydłużona fasada z piaskowca, szczególnie malownicza na tle wieczornego nieba. Cztery samotne ściany obok pałacu tworzyły niegdyś refektarz połączony z kuchnią za pośrednictwem kordegardy. Kuchnia przylegała do wschodniej ściany pałacu.

W środku miasta rozciąga się rozległy park Pittencrief, zwany przez miejscowych „Glen” (Dolina). Park o powierzchni 31 ha, sąsiadujący z ruinami opactwa, był niegdyś własnością rodu Pittencrieff. Na jego terenie stoi do dziś rezydencja magnacka zbudowana w 1610 r. z piaskowca wykradzionego z pałacu. W 1902 r. cała posiadłość została wykupiona przez miejscowego przemysłowca i filantropa, Andrew Carnegie, który doszedł do wielkiej fortuny, zaczynając od przysłowiowego zera. Kupione ziemie podarował on miastu. Był to zarówno akt dobroczynności, jak i rodzaj słodkiej zemsty. Jako młody chłopiec Carnegie został wyrzucony z terenu posiadłości na mocy zarządzeń ia właściciela, które zabraniało wszystkim Morrisonom przekraczać bramy parku. Jako że matka chłopca jako panna nosiła nazwisko Morrison, mógł on najwyżej patrzeć na park przez kraty nawet w tym wyjątkowym dniu w roku, gdy właściciele wpuszczali wszystkich chętnych do środka. Obecnie w Pittencrieff House (V-X codz. prócz wt.11.00-17.00; bezpł.) można zapoznać się z wystawami obrazującymi historię okolic, zaś w szklarniach podziwiać egzotyczną roślinność. W ogrodowym pawilonie jest kawiarnia, w której można coś przekąsić. W samym środku parku znajdują się fundamenty Baszty Malkolma Canmore. Być może właśnie w tym miejscu stała rezydencja króla, o której wiadomo, że położona była na zachód od opactwa. Nazwa Dunfermline oznacza „fort w zakolu rzeki” i ma związek z położeniem miasta: „Dun” znaczy wzgórze lub fort, „Fearum” – coś zakrzywionego lub zagiętego, zaś „Lin” (lub „Lyne/Line”) oznacza zbiornik wodny lub rzekę.

Tuż za południowo-wschodnim krańcem parku, przy końcu St Margaret Street stoi mały i skromny dom rodzinny Andrew Carnegie (Andrew Carnegie’s Birthplace; IV-X pn.-sb. 11.00-17.00, nd. 14.00-17.00; XI-III codz. 14.00-16.00; 1,50 £). Za młodu Carnegie (1835-1919) mieszkał na górze wraz z rodziną, na dole zaś był warsztat tkacki jego ojca. Po emigracji całej rodziny do Ameryki w 1848 r. Andrew pracował na kolei, a potem w przemyśle hutniczym i stalowym. Od 1873 r. zaczął przejmować stalownie, które następnie połączył w Carnegie Steel Company. Gdy w 1901 r. przeszedł na emeryturę i zajął się działalnością dobroczynną, był już multimilionerem. Jego dom, zwyczajny i niewielki, wygląda obecnie tak samo, jak u schyłku ubiegłego stulecia. W przyległej Izbie Pamięci (Memoriał Hall) można zapoznać się z życiem i dokonaniami ambitnego mieszkańca Dunfermline.

Dunfermline ma połączenie kolejowe z Edynburgiem. Stacja kolejowa znajduje się na południowy wschód od centrum, w połowie pochyłej St Margaret’s Drive. Z dworca można dojść pieszo w 15 min do biura informacji turystycznej, położonego przy Maygate, niedaleko Domu Opata (IV-IX pn.-sb. 10.00-18.00, nd. 11.00-15.00; X-III pn.-sb. 10.00-16.00; tel. 01383/720999). Co godzinę przyjeżdżają autobusy z Edynburga, a co dwie z Glasgow, Perth i Dundee. Idąc z dworca autobusowego, przejdź górnym poziomem centrum handlowego, a potem skieruj się w prawo ku High Street (ok. 5 min). Nocleg możesz znaleźć w komfortowym Davaar House Hotel przy 126 Grieve St (tel. 01383/721886), mieszczącym się w gustownie wyposażonej wiktoriańskiej kamienicy. W Dunfermline jest kilka niezbyt drogich restauracji specjalizujących się w potrawach kuchni narodowych. Należą do nich Blossom’s z kuchnią chińską przy 6-8 Chalmers St i indyjska Khan’s przy 33 Carnegie Drive. Tanie i smaczne dania francuskie znajdziesz na tej samej ulicy w Cafe Rene. Wspaniałe tradycyjne przysmaki włoskie podają w II Pescatore znajdującej się w Limekilns na wybrzeżu, ok. 8 km na południe od miasta przy drodze B9156. Kiedyś bywał tu regularnie książę Andrzej ze swymi kompanami z marynarki. Jeśli poczujesz się spragniony, zajrzyj do Watering Hole przy New Row.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *