Wadowice

WADOWICE

Miasto (19 000 mieszk., 290 m n.p.m.) na Pogórzu Śląskim nad rz. Skawą. Ośrodek przemysłowy (Zakłady Przemysłu Cukierniczego „Skawa”, Bielskie Przedsiębiorstwo Robót Instalacyjnych, Fabryka Urządzeń Mechanicznych i Sprężyn FUMIS ZBM BU-MAR, Żywieckie Fabryki Tektury, Fabryka Elementów Hydrauliki „Ponar” S.A., Wadowickie Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Doświadczalne Aparatury Odlewniczej WADAP). Urząd Miasta i Gminy.

Muzeum „Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II”.

W muzeum zorganizowanym przez Kurię Metropolitarną (scenariusz Marek Rostworowski) w sześciu pokojach na I piętrze przy ul. Kościelnej 7 zgromadzono pamiątki związane z życiem i działalnością Karola Wojtyły. Wśród nich zachowane umeblowanie i sprzęt (m.in. stolik, etażerka, narty, wiosło, plecak, teczka, dokumenty, fotografie, kserokopie utworów literackich) oraz cztery sutanny (kapłańska, biskupia, kardynalska i papieska). Bogato prezentowany jest zbiór wydawnictw poświęconych Janowi Pawłowi II.

Muzeum znajduje się na szlaku trasy pątniczej Jana Pawła II wytyczonej przez wadowickich przewodników PTTK (Bazylika Mniejsza Ofiarowania NMP – Rynek; Dom Rodzinny Ojca Świętego – ul. Kościelna 7; d. Gimnazjum, dziś Liceum Ogólnokształcące im. Marcina Wadowity – ul. Mickiewicza; Klasztor o.o. Karmelitów – ul. Karmelicka; kościół paraf. Piotra Arcypasterza i Matki Bożej Fatimskiej – ul. E. Zegadłowicza róg Zielonej).

Przy ul. Kościelnej 4, w budynku z 1840, siedziba Muzeum Historycznego Ziemi Wadowickiej, Towarzystwa Miłośników Ziemi Wadowickiej i PTTK Oddział w Wadowicach.

Niewiele zostało po średniowiecznych Wadowicach, jedynie czytelny jeszcze wrzecionowaty kształt średniowiecznego miasta położonego na wzniesieniu, który bardzo przypomina układ miasta Środa Śląska. Dziś o jego istnieniu świadczą owalne profile ulic: Ogrodowej i Piaskowej oraz Sienkiewicza i Gimnazjalnej. Przebieg traktu z Krakowa do Zatora wyznaczają ul. Zatorska i Krakowska.

Wadowice to miasto XIX i XX wieku. Awans miasta na stolicę powiatu, a więc utworzenie licznych urzędów państwowych (starostwa, sądu) i siedziba austriackiego pułku (koszary i szpital). Na przełomie XIX i XX w. powstają domy zakonne: karmelitów bosych, sióstr nazaretanek, sióstr albertynek, księży palotynów. Wadowice niszczone wielkimi pożarami w 1430, 1602 i 1726 zachowały gotyckie prezbiterium kościoła parafialnego, obecnie Bazylika Mniejsza Ofiarowania NMP. Świątynia wzmiankowana 1325-27. Gotyckie prezbiterium sklepione krzyżowo z żebrami z XV w. Klasycystyczny korpus, trzynawowy, halowy z l. 1791-98. Kaplica Chrystusa Ukrzyżowanego i kaplica Świętej Rodziny (św. Anny) z 1854, zakrystia z 1857-58, dobudówki i przedsionki z 1945—47. Fasada klasycystyczna z wieżą zegarową przebudowana w końcu XIX w. przez krakowskiego arch. Tomasza Prylińskiego (1842-1895), autora m.in. przebudowy Sukiennic w Krakowie i katedry w Przemyślu. W kaplicy Świętokrzyskiej (Tomickiej) łaskami słynący obraz Matki Bożej Nieustającej Pomocy z XIX w. (pierwsza po lewej). W kaplicy Świętej Rodziny kamienna chrzcielnica, przy której 20 VI 1920 ochrzczono Karola Józefa Wojtyłę, o czym informuje pamiątkowa tablica z 1966. W bazylice interesujące obrazy drogi krzyżowej, autorstwa krakowskiego malarza Jana Nepomucena Bizańskiego (1804-1878) ur. 18 V 1804 w Wadowicach oraz liczne tablice pamiątkowe, m.in. o podniesieniu do godności Bazyliki Mniejszej kościoła paraf. Ofiarowania NMP (25 III 1992).

W rynku kilka interesujących budynków z XIX w., w tym Urzędu Miejskiego (dawna szkoła). Przy ul. Mickiewicza budynek Liceum Ogólnokształcącego im. Marcina Wadowity, d. gimnazjum. Budynek wzniesiony w 1875 wg proj. krakowskiego arch. Teofila Żebrowskiego (1800-1887). Gimnazjum Wadowickie założono w 1866 (od 1882 Gimnazjum Humanistyczne). Do gimnazjum uczęszczali m.in. Walerian Czuma (późniejszy legionista i gen.), Karol Józef Wojtyła (papież Jan Paweł II). Patronem gimnazjum do 1948 był Marcin Wadowita i od 1981 jest patronem Liceum Ogólnokształcącego. Marcin Kępa (Campius) zwany Wadowitą był wybitnym teologiem i filozofem. Urodzony w Wadowicach w 1567 w chłopskiej rodzinie. Tytuł szlachecki otrzymał od króla Zygmunta I. Długoletni prof. i rektor Akademii Krakowskiej. Zmarł w 1641.

Przy ul. Karmelickiej neoromański kościół karmelitański św. Józefa, trzynawowy z 1899. W ołtarzu głównym św. Józef, dzieło czeskiego malarza Franciszka Bergmana z Gablonz. W bocznych ołtarzach obrazy Matki Bożej Szkaplerznej i św. Rafała Kalinowskiego (organizatora wadowickiego Karmelu). Droga Krzyżowa i ambona autorstwa tyrolskiego rzeźbiarza Ferdynanda Stuflessera.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *