Przy ul. Granicznej interesująca architektura budynku d. Śląskiego Instytutu Naukowego i siedziba Oddziału PAN. Obiekt jest własnością prywatną. Śląski Instytut Naukowy powstał w 1934 jako Instytut Śląski w Katowicach. Rozwiązany w 1992. Walkę z rewizjonizmem niemieckim prowadził poprzez akcję odczytową i wydawniczą. Reaktywowany w 1945 i 1957. Organem prasowym ŚIN od chwili jego powstania było „Zaranie Śląskie”. Jednocześnie Instytut wydawał publikacje ciągłe i seryjne, m.in. „Studia i materiały z dziejów Śląska” i „Śląskie studia historyczne” (wspólnie z Uniwersytetem Śląskim), „Bibliografię Śląska” (wspólnie z Biblioteką Śląską).
Oddział Śląski Polskiej Akademii Nauk powstał w 1975 i obejmuje swym zasięgiem teren makroregionu południowego.
Powrót z osiedla ul. Powstańców Śląskich do ul. ks. Damrota. Po prawej stronie smukła sylwetka nowego gmachu Biblioteki Śląskiej (proj. inżynierów arch.: Juranda Jareckiego, Stanisława Kwaśniewicza i Marka Gierlotki).
Dalej idziemy ul. ks. Damrota, wzdłuż cmentarzy ewangelickiego i komunalnego. Na cmentarzu ewangelickim z końca XIX w. spoczywa m.in. poeta Edward Kozikowski (1891-1980), poeta i pisarz śląski Wilhelm Szewczyk (1906-1991). Wśród wybitnych postaci pochowanych na cmentarzu rzymskokatolickim odnajdujemy m.in. Kazimierza Skibę (1810-1890), ostatniego polskiego sołtysa wsi Katowice; Wojciecha Korfantego (1873-1939), polityka i działacza narodowego; Józefa Rymera (1882-1922), pierwszego wojewodę śląskiego oraz Jerzego Ziętka (1901-1985), powstańca, generała i wojewodę katowickiego. Na skrzyżowaniu ulic ks. Damrota i Wojewódzkiej, po lewej stronie, gmach Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego.
Budynek wzniesiono w 1894 dla szkoły zawodowej. Jego eklektyczny styl przypomina rezydencję zamkową. W 1. 1922-29 miał tu swą siedzibę Urząd Wojewódzki Śląski. Zwolniony przez Urząd budynek zajęło powstałe w 1929 Śląskie Konserwatorium Muzyczne. Przerwaną okupacją działalność Śląskiego Konserwatorium wznowiono w lutym 1945. 1 IX 1945 uczelni nadano prawa akademickie i przemianowano na Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną. Z Wyższą Szkołą Muzyczną w Katowicach związani byli jako pedagodzy: Grzegorz Fitelberg, Ludomir Różycki, Bolesław Szabelski i Adam Mitscha. Natomiast wśród jej absolwentów figurują tak znani muzycy jak: Karol Stryja, Lidia Grychtołówna, Tadeusz Żmudziński, Józef Stompel, Krystyna Szostek-Radkowa, Wojciech Kilar, Witold Szalonek, Andrzej Jasiński, Henryk Mikołaj Górecki, Edward Bogusławski, Jan Wincenty Hawel, Eugeniusz Knapik, Aleksander Lasoń, Józef Świder, Krystian Zimerman – laureat IX Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego w 1975, i Wojciech Świtała, najlepszy Polak w Konkursie Chopinowskim w 1990.
Obecnie w AM czynnych jest pięć wydziałów, a wśród nich jedyny w Polsce istniejący od 1969 Wydział Muzyki Rozrywkowej. Przy Bibliotece Głównej AM dysponującej największym zbiorem piśmiennictwa muzycznego w kraju działa założone w 1967 archiwum specjalistyczne gromadzące nagrania i zapisy nutowe ludowej twórczości mieszkańców Śląska. Jedną z atrakcji Biblioteki jest autograf Fryderyka Chopina i wiele innych cennych pamiątek.
W budynku Akademii mieści się również średnia szkoła muzyczna: Państwowa Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna II stopnia założona w 1945, nosząca imię wielkiego polskiego kompozytora Karola Szymanowskiego (1882-1937) oraz Chór Męski „Echo” istniejący od 1923.
Przy ul. Szafranka 9 mieści się siedziba Muzeum Historii Katowic, utworzonego w 1976 jako muzeum społeczne, w 1981 przekształcone w oddział Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu. Od 1983 samodzielna placówka muzealna. Prowadzi działy: historii, sztuki i archiwalno-fotograficzny. W zbiorach m.in. 27 pasteli Stanisława Ignacego Witkiewicza z cyklu „Asymetryczna Dama”, zbiór porcelany firm: „Giesche” (Bogucice) i „Huta Franciszka” oraz kolekcję fotografii wykonanych przez znanego dokumentalistę – fotografa amatora Józefa Dańdę (1895-1974).
W stałej ekspozycji: wnętrze mieszczańskie (1865-1939), dzieje Katowic (1299-1990).Muzeum czynne: wtorki i czwartki 10-15, środy i piątki 10-17, soboty i niedziele 11-14.
Nieopodal, na narożniku ulic Wojewódzkiej i Francuskiej funkcjonalny budynek zbudowany dla Towarzytwa Czytelni Ludowych (TCL), zbudowany i oddany do użytku w 1934. Biblioteka Śląska – najstarsza placówka tego typu w województwie istnieje od 1922, początkowo jako Biblioteka Sejmowa, w 1934 przeniesiona do obecnej siedziby przy ul. Francuskiej 12.
W 1936 została przekształcona w Śląską Bibliotekę Publiczną im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, a od 1952 działa pod obecną nazwą. Od 1973 Biblioteka gromadzi wyłącznie wydawnictwa z zakresu nauk humanistycznych i społeczno-ekonomicznych.
Nowy gmach przy ul. Damrota i Powstańców (1997).
Od gmachu Biblioteki Śląskiej ul. Francuską dochodzimy do ul. Mariackiej. Ulica Mariacka należąca do najstarszych w mieście, słynęła niegdyś z hoteli i restauracji. Zamykają plac, na którym stoi pierwszy w Katowicach murowany kościół katolicki Niepokalanego Poczęcia NMP, zwany Mariackim. Wzniesiony w 1. 1862-70 wg proj. wrocławskiego arch. Alexisa Langera -w stylu neogotyckim, będący odbiciem czystego gotyku. Wykonany został z piaskowca (łącznie ze szczytami i pinaklami), przez co przypomina katedrę w Kolonii lub św. Wita w Pradze. Budowla ma 43 m dł., 71 m wys., 31 m szer. Z pierwotnego wystroju wnętrz zachowały się m.in. neogotyckie rzeźby Dawid i św. Cecylia (na ścianie chóru muzycznego). Wypada zaznaczyć, iż od 1926 do 1940 proboszczem tej parafii był ks. dr Emil Szramek (1887-1942), historyk i zasłużony polski działacz narodowy na Górnym Śląsku, prezes Towarzystwa Przyjaciół Nauk na Śląsku, przewodniczący Rady Muzealnej Muzeum Śląskiego. Z jego inicjatywy w nawie północnej kościoła powstały duże obrazy malowane w l. 1929-31 przez krakowskiego malarza (zięcia J. Matejki) Józefa Unierzyskiego z „Cyklu Maryjnego” („Zwiastowanie”, „Ucieczka do Egiptu”, „Matka Bolesna”, „Regina pacis”, „Hołd Górnego Śląska” i „Panna Można”); cykl witraży wykonanych w firmie Żeleńskich w Krakowie wg kartonów ucznia Mechoffera, Adama Bunscha w 1. 1936-39 oraz ołtarz w kaplicy Najświętszego Sakramentu i figura Chrystusa Przyjaciela zrealizowana w 1937 przez krakowskiego rzeźbiarza Bogusława Langmana.
Przy ul. Dworcowej oprócz kilku neoklasycznych i modernistycznych kamienic potężna bryła starego dworca kolejowego. Zbudowano go na pocz. XX w. na miejscu stacji kolejowej. W 1846 ukończono budowę linii kolejowej z Wrocławia do Mysłowic. Był on przez długie lata jednym z najnowocześniejszych dworców środkowej Europy. Wykonany w stylu modemistycznym, pierwotnie miał jedno piętro, w latach międzywojennych nadbudowany w części środkowej do czterech kondygnacji, na skutek czego cała bryła obiektu straciła na jednolitości.
Na rogu ul. Dworcowej i ul. Dyrekcyjnej d. hotel „Monopol” zbudowany w stylu modernistycznym wg proj. J. Kutza. W hotelu mieszkał m.in. Jan Kiepura, który śpiewał z balkonu oklaskującym go katowiczanom, oraz Ignacy Paderewski.
Przy ul. Dworcowej 13 znajdują się dwa salony sztuki Art Nova 1 i Art Nova 2 na I piętrze (Galeria ZPAP).
Do ul. Dworcowej przylega atrakcyjna stara dzielnica handlowa w obrębie ulic: Mielęckiego, Dyrekcyjnej, Staromiejskiej i św. Jana (pod nr. 10 Śląski Teatr Lalki i Aktora „Ateneum”).