Bielsko Biała – Zwiedzanie Trasa 1

ZWIEDZANIE

I. (Bielsko) – dworzec główny PKP – ul. 3 Maja – ul. Sienkiewicza – ul. Mickiewicza – ul. Zamkowa – ul. 1 Maja – ul. Sukiennicza – ul. Sikorskiego – Stare Miasto – Rynek, pl. Bolesława Chrobrego – ul. Słowackiego – ul. Piastowska

Spacer po Bielsku-Białej rozpoczynamy od zwiedzania Bielska. Punktem wyjściowym jest dworzec główny PKP przy ul. 3 Maja, zbudowany w l. 1889-90 przez Karola Koma w miejscu starego z 1860. Z pl. dworcowego widok na imponujący kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa przy ul. Traugutta 13, wzniesiony w 1. 1981-84 wg proj. arch. Michała Kuczmińskiego. Godne uwagi Droga Krzyżowa i ołtarz autorstwa wybitnego rzeźbiarza krakowskiego prof. Bronisława Chromego. U zbiegu ulic Piastowskiej 2, Warszawskiej 1 Beskidzkie Centrum Informacji i Usług Turystycznych In-Tour. Ulica 3 Maja pozostała nadal główną arterią miasta (pn.-pd.), przy której lub w jej pobliżu zlokalizowane zostały jedne z ładniejszych budowli Bielska. Pod nr. 12 hotel miejski z 1892, zrealizowany wg proj. Karola Koma, będący reprezentantem późnego historyzmu na terenie Bielska. Naprzeciw hotelu Salon Wystawowy Biura Wystaw Artystycznych (ul. 3 Maja 11a). Do II wojny światowej istniała tu synagoga zbudowana w l. 1871-81 wg proj. K. Koma, o czym informuje tablica pamiątkowa na pawilonie BWA od ul. Mickiewicza. BWA jest organizatorem interesujących wystaw artystycznych, w tym dorocznej wystawy o charakterze ogólnopolskim „Bielska Jesień”.

Na rogu ul. 3 Maja i Sienkiewicza neobarokowa kamienica z narożną basztą o wysmukłym hełmie (1895). Ulicą Sienkiewicza dochodzimy do ul. Mickiewicza, gdzie pod nr. 20 Teatr Lalek „Banialuka”, jeden z ambitniejszych polskich teatrów lalkowych, organizator Międzynarodowego Festiwalu Teatrów Lalkowych. Pod nr. 15 Muzeum Lalek teatru „Banialuka’’, czynne codziennie oprócz poniedziałków w godz. 9-14. Przy ul. Mickiewicza pod nr. 21 kamienica z I. 1882-83 wzorowana na pałacu włoskim, pod nr. 24 willa Teodora Sixta z 1883, przekazana przez właściciela na rzecz miasta. Projektantem obydwu był arch. Karol Kom. Ulicą Mickiewicza dochodzimy do pl. Bolesława Chrobrego – centralnego punktu miasta. Z placu widok na neorenesansowy zamek Sułkowskich. Przechodzimy obok zamku do ul. 1 Maja, przy której neoklasyczny gmach Teatru Polskiego z 1890, zbudowany wg proj. wiedeńskiego arch. Emila Forstera, twórcy wiedeńskiej Opery Komicznej. We wnękach fasady muzy – Melpomena i Thalia. Pod nr. 2 narożny budynek poczty z 1898 z wysoką kopułą, zbudowany w stylu neoreriesańsu. Obok hotel „Pod Pocztą” (1 Maja 4). Przy tejże ulicy dwa kina „Apollo” (nr 5) i „Rialto” (nr 7). Ulicą Sukienniczą wracamy do ul. Zamkowej, przy której pod nr. 8 neorenesansowa kamienica z ceglano-tynkową fasadą, dachem z lukarnami oraz dekoracją ornamentalno-figuralną typu francuskiego. Dochodzimy do ul. Sikorskiego i Kopernika (obwodnicy Starego Miasta). Średniowieczne Bielsko miało charakterystyczny układ owalnicy śląskiej z placem targowym w środku (dziś Rynek). Ówczesne miasto posiadało początkowo (XIV w.) dwie, a później trzy bramy. Brama Górna przy dzisiejszej ul. Sobieskiego na trakcie cieszyńskim i Brama Dolna przy dzisiejszym pl. Bolesława Chrobrego. Trzecią u wylotu ul. Stromej. Zasięg wałów i murów bielskich wytyczają ulice: Szkolna, Węglowa, pl. Bolesława Chrobrego, ul. Zamkowa, pl. św. Mikołaja i Świętej Trójcy. Mury miejskie zaczęto likwidować w 1844. Fragmenty obwarowań zachowały się przy ul. Orkana, Krętej, Schodowej, Waryńskiego, pl. św. Mikołaja.

Z pl. św. Mikołaja widoczna neoromańska fasada katedry. Katedra św. Mikołaja, pierwotnie gotycka fara z l. 1445—47, przebudowywana w l. 1759-1910. Ostatnia przebudowa pochodzi z 1909-10 wg proj. L. Bauera w stylu neoromańskim. Nad świątynią dominuje wysoka wieża zwieńczona trzema kondygnacjami loggii widokowych. Na pn. elewacji kościoła tablica fundacyjna rodu Sunneghów – właścicieli Bielska w l. 1592-1724. W marcu 1992 kościół św. Mikołaja podniesiony został do godności katedry erygowanej nowej diecezji bielsko-żywieckiej. Nieopodal widoczny barokowy kościół Świętej Trójcy z l. 1604—08, zniszczony w 1808, odbudowany w 1830 i rozbudowany o nawę i wieżę, ponownie przebudowany w l. 1928-34 (m.in. nowa wieża). Od 1928 kościół garnizonowy. We wnętrzu ślady wcześniejszego gotyckiego kościoła (fragm. prezbiterium i wnęka kolatorska) oraz barokowego wyposażenia (obraz św. Antoniego i krucyfiks z XVIII w.). Wśród tablic pamiątkowych wmurowanych w tylne ściany nawy, tablica ku pamięci poległych i pomordowanych w 1939 żołnierzy 21. Dywizji Piechoty Górskiej i jej dowódcy gen. Józefa Kustronia (ul. Listopadowa róg ul. Sobieskiego).