BIELSKO-BIAŁA
Miasto (180 000 mieszk., 340—400 m n.p.m.) wojewódzkie nad rz. Białą na Pogórzu Śląskim. Siedziba Urzędu Wojewódzkiego i Miejskiego, kurii diecezjalnych kościołów: rzymsko-katolickiego i ewangelicko-augsburskiego.
Ośrodek administracyjny i kulturalny regionu. Centrum handlowe i usługowe Beskidu Śląskiego, Małego i Żywieckiego oraz Pogórza Śląskiego. Drugi po Łodzi ośrodek przemysłu włókienniczego, w tym wełnianego, m.in. Zakłady Przemysłu Wełnianego „Bewelana”, Zakłady Przemysłu Wełnianego „Merilana”, „Krepol” i „Finex”, Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Lenko”, Aleksandrowickie Zakłady Przemysłu Lniarskiego „Allen”, ZPW, Bielskie Zakłady Lin i Pasów „Bezalin”, Bielska Fabryka Przemysłu Pasmanteryjnego. Poza tym ośrodek przemysłu motoryzacyjnego (Fabryka Samochodów Małolitrażowych Fiat Auto Poland S.A.), maszynowego (Bielska Fabryka Maszyn Włókienniczych „Befama”), metalowego (Fabryka Pił i Narzędzi Wapienica, Metalplast), odzieżowego (ZPO „Bielkon”), sportowego (Zakłady Sprzętu Sportowego „Pol-sport”, Przedsiębiorstwo Doświadczalne Prod. Szybownictwa PZL Bielsko), elektrotechnicznego (Fabryka Aparatów Elektrycznych „Apena”, Fabryka Urządzeń Elektrycznych „Indukta”), poligraficznego (Ośrodek Wydawniczy „Augustiana”).
Po 1945 zmodernizowane zostały bielskie zakłady przemysłowe, wśród nich „Befama” produkująca na rynki światowe maszyny do przeróbki wełny oraz, przy współpracy z firmą „Malimo”, linie technologiczne do produkcji wełny czesankowej. Największym zakładem Bielska-Białej od 1972 jest Fabryka Samochodów Małolitrażowych Fiat Auto Poland S.A., która już w 1980 wyprodukowała 215 000 samochodów FIAT 126p. Obecnie produkuje inne modele, m.in. „Cinquecento”.
Miasto jest poważnym ośrodkiem kulturalnym. Tu mają swe siedziby: Teatr Polski ze scenami w Bielsku i Cieszynie, teatr „Banialuka”, Muzeum Okręgowe, Salon Biura Wystaw Artystycznych, Studio Filmów Rysunkowych – producent popularnego „Bolka i Lolka”, Miejska Orkiestra Symfoniczna, Zespół Pieśni i Tańca „Beskid”, Towarzystwo Miłośników Ziemi Bielsko-Bialskiej, liczne wydawnictwa, w tym Wydawnictwo Pascal – wydawca znanych przewodników, m.in. Dookoła Polski. W Bielsku-Białej ukazuje się od 1956 tygodnik „Kronika Beskidzka”.
W mieście odbywają się międzynarodowe i ogólnopolskie imprezy artystyczne – Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek, Festiwal Amatorskich Filmów Animowanych „Fazy” i ogólnopolska wystawa malarstwa „Bielska Jesień”.
W Bielsku-Białej ma swą siedzibę filia Politechniki Łódzkiej. Znajdują się tu liczne obiekty sportowe i rekreacyjne, m.in. duży stadion sportowy BKS „Stal” przy ul. Żywieckiej, kąpielisko miejskie (ul. Konopnickiej), parki: Miejski Park Kultury i Wypoczynku w Mikuszowicach (Park Ludowy lub „Cygański Lasek”), Park Słowackiego, Park Miejski nad rzeką Białą obok Urzędu Miejskiego i przy ul. Żywieckiej.
Przy ul. Świętej Trójcy, Piastowskiej, Mieszka I, Sobieskiego – obeliski upamiętniające pomordowanych Polaków w latach okupacji hitlerowskiej.
MIKUSZOWICE
Dzielnica Bielska-Białej na wys. 370 m n.p.m. rozdzielona rz. Białą na Mikuszowice Śląskie (bielskie) i Mikuszowice Krakowskie (bialskie). Liczne domy wypoczynkowe, szpital miejski (pierwotnie sanatorium przeciwgruźlicze „Stalownik”), stadion KS „Budowlani”, amfiteatr, korty tenisowe, tor saneczkowy, skocznie narciarskie, kąpielisko. Zachował się drewniany kościół św. Barbary z 1581 przebudowany w 1690, wieża z XIX w. We wnętrzu późnobarokowa polichromia z 1723 i późnorenesansowe obrazy oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z 1430.
■ 4 km na zach. Olszówka, gdzie stacja gondolowej kolejki linowej na Szyndzielnię.
Wycieczki piesze
1. Na Szyndzielnię (1026 m), zn. czerwone – 2 godz.
2. Na Magurę (1095 m), zn. czerwone – 2 godz.
3. Na Magurkę (909 m), zn. czerwone – 2 godz.
4. Na Kozią Górę (686 m), zn. zielone – 1 godz.
WILKOWICE
Osiedle znane w XVI w. W 1577 zbudowano tu filialny kościół Łodygowic o konstrukcji zrębowej. We wsi sanatorium dla kolejarzy. Tutaj bierze początek szlak turystyczny na Magurę i do Szczyrku oraz na Szyndzielnię i Magurkę. W Wilkowicach 2 skocznie narciarskie. Odgałęzienie drogi w prawo do Bystrej.
ŁODYGOWICE
Jedna z najstarszych wsi beskidzkich (XIV w.). We wsi neogotycki zamek z XIX w. zbudowany w miejscu XVII-wiecznego dworu obronnego, park zamkowy z pocz. XIX w. W pobliżu drewniany kościół pw. św. św. Szymona i Judy Tadeusza z XVII w. z wieżą o ładnym barokowym hełmie. Wnętrze barokowe i rokokowe. Obrazy z XIX w. pędzla A. Krążkiewicza. We wsi zakłady, m.in. przemysłu drzewnego, odzieżowego i skórzanego. Z Łodygowic punkt wyjścia szlaku turystycznego (zn. czerwone) na Czupel (933 m).
PIETRZYKOWICE
Wieś nad Zalewem Żywieckim. We wsi figura przydrożna z 1837.