Stirling, skupione pierwotnie wokół zamku, rozprzestrzeniało się stopniowo na południe i wschód, w kierunku niziny położonej tuż nad poziomem morza i z tego powodu często nawiedzanej przez powodzie. Główną arterią dawnego Starego Miasta była Broad Street, do której mniej więcej równolegle biegła St John Street. St Mary’s Wynd stanowiła natomiast część ówczesnego szlaku wiodącego do położonego niżej mostu na Forth. Gdy w XVIII i XIX w. zmniejszyło się zagrożenie napaścią z zewnątrz, życie handlowe przeniosło się w dół, w kierunku rzeki, natomiast nowa część miasta, zwana potocznie Lower Town (Dolne Miasto) wyrosła na skraju równiny, której od wieków strzegł zamek.

Zamek Stirling

Zamek w Stirling (IV-IX pn.-sb. 9.30-18.00, nd. 10.30-16.45; X-III codz. 9.30-17.00; HS; 3,50 £) przechodził kapitalny remont, który skończył się w 2001 r. Ponieważ prace prowadzone były sukcesywnie, większa część sal pozostała otwarta dla zwiedzających. W przeszłości warownia musiała stanowić dla potencjalnych najeźdźców nie lada wyzwanie. Tym, którzy przybywali do Stirling z zachodu, zamek stojący na szczycie 80-metrowej urwistej skały wydawał się jeszcze bardziej potężny i niemożliwy do zdobycia. Ślady pierwotnych umocnień na wzgórzu pochodzą z epoki żelaza, obecny kształt fortyfikacji jest dziełem budowniczych z XV i XVI w.

W ośrodku informacyjnym (godz. jw.) przy esplanadzie można obejrzeć film przedstawiający krótką historię zamku. Stopniowe rozrastanie się warowni na przestrzeni wieków łatwo jest zaobserwować na dziedzińcu zwanym Upper Square. Podziwiać tu można przepiękny Great Hall z lat 1501-3 – przestronność i olbrzymie kominki sprawiają, że sala uznawana jest za jeden z najwspanialszych przykładów szkockiej architektury świeckiej okresu średniowiecza. Wnętrze pałacu (1540-42) jest bogato zdobione groteskowymi ornamentami i renesansowymi rzeźbami. Należy do nich figura Jakuba V wyobrażonego w groźnej postawie, z brodą, w ubiorze prostego człowieka z ludu, umieszczona w lewym rogu sali. W apartamentach królewskich można podziwiać Głowy ze Stirling – 56 kunsztownie rzeźbionych kasetonów, zdobiących niegdyś sklepienie Sali Audiencyjnej, do których wykonania sprowadzono drewno dębowe z Polski. Ponieważ w królewskich pokojach brak sprzętów, tym większe wrażenie robi ich przestronność oraz wspaniałe widoki z okien. Kaplica Królewska (Chapel Royal; 1594 r.) została zbudowana przez Jakuba VI specjalnie na ceremonię chrztu jego syna. Postawiono ją na miejscu starej, uznanej zapewne za nie dość reprezentacyjną. W istocie, wnętrze kaplicy jest bardzo piękne, ozdobione XVII-wiecznym freskiem z misternymi spiralami i innymi ornamentami.

W zamku mieści się też ciekawe muzeum, w którym zebrano militaria i pamiątki związane z pułkiem Argyll and Sutherland Highlanders. Poczesne miejsce w kolekcji zajmuje ekspozycja Krzyży Wiktorii zdobytych przez regiment „górali”. Wydaje się, że zbiór tych odznaczeń nie ma końca. Zamkowym kuchniom, niedawno odnowionym, nadano wygląd, jaki miały w czasie przygotowań do wystawnej renesansowej uczty wydanej przez królową Marię z okazji chrztu przyszłego Jakuba VI. Pokaz audiowizualny przedstawia sposób przyrządzania przysmaków na biesiadę, szczególnie dużo uwagi poświęcono dziczyźnie. Stare książki kucharskie podają przepisy na takie smakołyki, jak cukrowe kieliszki na wino, złoty krem na parze i przybrany paw.

Z ogrodów widać maleńkie okno, z którego w 1452 r. Jakub II strącił ósmego hrabiego Douglas, podejrzanego o zdradę. Stamtąd też rozciąga się panorama na King’s Knot -grupę porosłych trawą ośmiobocznych kopców, na których w XVII w. posadzono bukszpan i ozdobne żywopłoty.