PRZEGINIA

Wieś, siedziba gminy. Jedna z najstarszych osad przy drodze Kraków-Sławków. Wzmiankowana już w 1228. W 1276 wieś przeniesiona na czynszowe prawo niemieckie. Parafia w XIII w. W XV w. własność rodziny Szafrańców. W 1789 liczyła 109 domów i 662 mieszkańców. Poważne straty w I wojnie światowej.

Drewniany kościół paraf. św. Mikołaja wzmiankowany w l. 1325 – 27. Szkoła parafialna z XV w., szpital ubogich w 1783. Neogotycki kościół parafialny przebudowany w 1904. W kościele ornat haftowany w XVII w. Na dzwonnicy zabytkowy dzwon z 1679.

4 km na pd., przy bocznej drodze do Krzeszowic – Racławice, wieś w woj. miejskim krakowskim. Wieś i parafia z XIII w. Szkoła parafialna w XVI i XVII w. Szpital ubogich w XVIII w. Kościół paraf. Narodzenia NMP, wzmiankowany w l. 1325-27, w 1511 zbudowany na nowo drewniany (modrzewiowy). W strzelistym wnętrzu kościoła XVII-wieczna polichromia oraz cenne przykłady polskiego malarstwa sztalugowego: dwa skrzydła tryptyku z 1473 z czterema postaciami świętych dziewic oraz tryptyk w ołtarzu z pocz. XVI w. poświęcony Świętej Rodzinie oraz gotycka rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem z ok. 1400. W sąsiedztwie kościoła stare lipy, pomniki przyrody.

JERZMANOWICE

Wieś w woj. miejskim krakowskim. Siedziba Urzędu Gminy. Jedna z najstarszych wsi regionu (XIV w.). Wieś królewska wchodziła w skład starostwa ojcowskiego, parafia sprzed 1335. Kościół paraf. św. Bartłomieja wzmiankowany w l. 1335-37, w XV w. drewniany. Od końca XV w. istniał tu folwark. Przy szosie E 40 barokowy, murowany kościółek Jana Chrzciciela z 1696, tzw. kościół „Na gościńcu” – fundacja Sroczyńskich związana z odsieczą wiedeńską. Klasycystyczny kościół paraf, z 1. 1827-30, powiększony w 1876, ze stylową fasadą i attyką szczytową oraz ślepymi portykami i boniowanymi ścianami. Dawny ośrodek chałupniczej produkcji galanterii drewnianej „Cepelia”. Tradycyjne wyroby toczone (m.in. foremki do masła i pamiątki). W 1974 na terenie Jerzmanowic odkryto neolityczne kopalnie i pracownie krzemieniarskie.